Comprendre l’agir prescriptif à travers une démarche réflexive. Analyse de paroles d’enseignantes de FLE - TEL - Thèses en ligne Accéder directement au contenu
Thèse Année : 2020

Understanding prescriptive action through reflective practice. Analysis of the discourse of FFL teachers

Comprender la acción prescriptiva docente por medio de un dispositivo reflexivo. Análisis de discursos de profesoras de FLE.

Comprendre l’agir prescriptif à travers une démarche réflexive. Analyse de paroles d’enseignantes de FLE

Comprender a acción prescriptiva docente por medio dun dispositivo reflexivo. Análise de discursos de profesoras de FLE.

Résumé

Our research deals with teaching French as a foreign language (FFL), with a focus on teacher behaviour as a research field. It aims to understand and document the prescriptive action of teachers. Designing and transmitting instructions requires the teachers to use their planning skills but also and above all their adjustment skills. What are teachers' representations of instructions? How do teachers plan their instructions? What are the reasons that lead them to a particular way of transmitting instructions? Which challenges does the prescribing teacher face? Can we talk about a certain style of prescribing? Although instructions have already been studied, our research proposes a reflective approach that highlights the point of view of three experienced teachers working in a university French language centre. In order to do so, we conducted ethnographic research and designed a reflective approach involving four steps: questionnaire, meeting, logbook and interviews. These steps engage the teachers in a reflective activity both individually and collectively on their own prescriptive action. Data analysis revealed elements of the teachers' professional type and prescriptive style. Moreover, our study examines and questions the transformative role of the reflective process.
Este trabajo de investigación se inscribe en el campo de la didáctica del francés como lengua extranjera (FLE) y en la trayectoria de los estudios sobre la acción del profesor. Tiene por objetivo comprender y documentar la acción prescriptiva docente. Construir y transmitir consignas implica que el profesor aplique sus competencias de planificación así como sus competencias de adaptación. ¿Qué representaciones tienen los profesores sobre las consignas?, ¿cómo planifica sus consignas un profesor?, ¿a qué dificultades se enfrenta el profesor prescriptor?, ¿es posible considerar que existe un estilo prescriptivo? Si las consignas ya han sido objeto de diferentes estudios, nuestra propuesta consiste en abordarlas desde un punto de vista reflexivo considerando como central el punto de vista de tres profesoras de un centro universitario de FLE; dicha reflexión se centra en la globalidad de sus acciones como prescriptoras. Para llevar a cabo nuestra investigación, de tipo etnográfica, hemos construido un dispositivo reflexivo en cuatro etapas: cuestionario, reunión, diario y entrevistas. Por medio de estas etapas, las profesoras se implican en una actividad reflexiva tanto individual como colectiva. El análisis de nuestros datos nos ha permitido identificar elementos del género profesional y del estilo prescriptivo de las profesoras. Además, hemos examinado e interrogado el papel transformativo del dispositivo reflexivo propuesto.
Cette recherche s’inscrit dans le champ de la didactique du français langue étrangère (FLE) et dans le sillon des recherches sur l’agir professoral. Elle s’attache précisément à comprendre et à documenter l’agir prescriptif enseignant. Concevoir et transmettre des consignes demande à l’enseignant de mettre en oeuvre ses compétences de planification mais aussi et surtout ses compétences d’ajustement. Quelles sont les représentations des enseignants sur les consignes ? Comment l’enseignant planifie-t-il ses consignes ? Quelles sont les raisons qui le mènent à telle ou telle manière de transmettre les consignes ? À quelles difficultés se confronte l’enseignant prescripteur ? Pouvons-nous parler d’un certain style prescriptif ? Si les consignes ont déjà fait l’objet d’études, notre recherche en propose une approche réflexive qui met au premier plan le point de vue de trois enseignantes expérimentées exerçant dans un centre universitaire de FLE. Pour ce faire, nous avons mené une recherche de type ethnographique et construit une démarche réflexive composée de quatre étapes : questionnaire, réunion-échange, journal de bord et entretiens. Ces étapes engagent les enseignantes dans une activité réflexive aussi bien individuelle que collective sur leur propre agir prescriptif. L’étude des données a permis de mettre au jour des éléments du genre professionnel et du style prescriptif des enseignantes. Par ailleurs, notre analyse examine et interroge le rôle transformatif de la démarche réflexive.
Este traballo de investigación inscríbese no campo da didáctica do francés como lingua estranxeira (FLE) e na traxectoria dos estudos sobre a acción do profesor. Ten por obxetivo comprender e documentar a acción prescritiva docente. Construir e transmitir consignas implica que o profesor aplique as súas competencias de planificación así como as súas competencias de adaptación. ¿Qué representacións teñen os profesores sobre as consignas?, ¿cómo planifica as súas consignas un profesor?, ¿a qué dificultades se enfrenta o profesor prescriptor?, ¿é posible considerar que existe un estilo prescritivo? Se as consignas xa foron obxeto de diferentes estudos, a nosa proposta consiste en abordalas dende un punto de vista reflexivo considerando como central o punto de vista de tres profesoras dun centro universitario de FLE; a reflexión céntrase na globalidade das súas accións como prescritoras. Para levar a cabo a nosa investigación, de tipo etnográfica, construímos un dispositivo reflexivo en catro etapas: cuestionario, reunión, diario e entrevistas. Por medio destas etapas, as profesoras implícanse nunha actividade reflexiva tanto individual como colectiva. A análise dos nosos datos permitiunos identificar elementos do xénero profesional e do estilo prescritivo das profesoras. Ademáis, examinamos e interrogamos o rol transformativo do dispositivo reflexivo proposto.
Fichier principal
Vignette du fichier
Thse_DOMINGUEZ_Estefania_2020.pdf (4.65 Mo) Télécharger le fichier
Origine : Version validée par le jury (STAR)

Dates et versions

tel-03711392 , version 1 (01-07-2022)

Identifiants

  • HAL Id : tel-03711392 , version 1

Citer

Estefania Dominguez. Comprendre l’agir prescriptif à travers une démarche réflexive. Analyse de paroles d’enseignantes de FLE. Linguistique. Université de la Sorbonne nouvelle - Paris III, 2020. Français. ⟨NNT : 2020PA030082⟩. ⟨tel-03711392⟩
187 Consultations
155 Téléchargements

Partager

Gmail Facebook X LinkedIn More