Patrimoine rural et développement : un inventaire dans l'île grecque d'Amorgos (Cyclades).

• Auteur / Autrice : Aikaterini Kanakari
• Direction : Guy Burgel
• Type : Thèse de doctorat
• Discipline(s) : Études urbaines, aménagement et urbanisme
• Date : Soutenance le 24/09/2015
• Etablissement(s) : Paris 8
• Ecole(s) doctorale(s) : École doctorale Sciences sociales (Saint-Denis, Seine-Saint-Denis ; 2000-....)
• Jury : Président / Présidente : Francis Démier
• Jury : Examinateurs / Examinatrices : Guy Burgel, Régis Darques, Níkos Mpelavílas
• Jury : Rapporteurs / Rapporteuses : François Loyer

Mots clés

Mots clés contrôlés

Amorgos (Grèce ; île)

Économie régionale

Patrimoine rural

Cyclades (Grèce)

Tourisme

Inventaires

Patrimoine culturel

Mots clés libres

Patrimoine

Cyclades

Amorgos

Inventaire

Paysage rural

Développement touristique

Identité locale

Insularité

Heritage

Tourism development

Local development

Tourism

Territory

Environment

Landscape

Insularity

Résumé

Cette thèse analyse les interactions du triptyque patrimoine, paysage et tourisme etexamine leurs relations pertinentes ou contradictoires. Le tourisme, principale sourced’activité financière en Grèce, influence et domine presque tout le territoire et enparticulier les îles, en tant que destinations prioritaires des vacanciers. Sur toutes lesîles grecques, le tourisme a eu des impacts, positifs et négatifs, plus ou moinsperceptibles. La croissance urbaine et le tourisme contribuent à mettre en dangerl’intégrité des patrimoines naturel et culturel des îles : leurs territoires, leurs nappesphréatiques, leurs coutumes et leurs architectures. Le facteur décisif est sans doute ladisposition des populations locales à agir et à faire face à ces changements. Avant quetout ne soit transformé, nous avons choisi d’étudier la situation culturelle à travers lepatrimoine rural bâti qui domine un espace simultanément insulaire et agricole. Danscette perspective, nous avons sélectionné comme terrain d’étude l’île d’Amorgos, quisemble connaître un développement touristique modéré et a su conserver soncaractère propre. Le tourisme et le paysage agricole y cohabitent harmonieusement enmaintenant un équilibre entre l’environnement (paysage) et le développement(tourisme) qui permet la conservation de l’identité locale, tout en ayant le potentiel derésister au passage du temps. Comme outil méthodologique nous avons choisi laréalisation d’un inventaire qui identifiera le bâti rural et contribuera à lareconnaissance du monde rural insulaire.

Αυτή η διατριβή αναλύει τις αλληλεπιδράσεις του τριπτύχου κληρονομιάς, τοπίου καιτουρισμού και εξετάζει τη σχέση τους, σε συνδυασμό ή σε αντίθεση. Ο τουρισμός,κύρια πηγή της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, επηρεάζει και καθορίζεισχεδόν κάθε χωρικό πεδίο και κυρίως τα νησιά, ως κυρίαρχο τόπο προτίμησης τωνεπισκεπτών. Σε όλα τα νησιά, ο τουρισμός είχε επιδράσεις θετικές και αρνητικές,αισθητές. Η αστική ανάπτυξη και ο τουρισμός θέτουν σε κίνδυνο την ομοιογένεια τουφυσικού και πολιτισμικού τοπίου των νησιών: το χώρο, τον υδάτινο ορίζοντα, τα ήθηκαι την αρχιτεκτονική. Ο αποφασιστικός παράγοντας είναι η διάθεση των τοπικώνκοινωνιών να δράσουν και να αντιμετωπίσουν αυτές τις αλλαγές. Πριν μεταβληθείριζικά η κατάσταση, αποφασίσαμε να μελετήσουμε την πολιτισμική κατάσταση μέσωτης αγροτικής κληρονομιάς που χαρακτηρίζει ένα χώρο νησιώτικο και αγροτικό. Μεαυτό τον άξονα, επιλέξαμε να ερευνήσουμε το τοπίο της Αμοργού, που έχειδιατηρήσει μια τουριστική ανάπτυξη μεσαίου μεγέθους και μπόρεσε να κρατήσει τοναυθεντικό της χαρακτήρα. Ο τουρισμός και το αγροτικό τοπίο συνυπάρχουναρμονικά, διατηρώντας μια ισορροπία ανάμεσα στο περιβάλλον(τοπίο) και τηνανάπτυξη(τουρισμό), επιτρέποντας έτσι τη διατήρηση της τοπικής ταυτότητας κιέχοντας τη δυνατήτητα να αντισταθεί στο πέρασμα του χρόνου. Σα μεθοδολογικόεργαλείο χρησιμοποιήσαμε την καταγραφή που θα ταυτοποιήσει τα αγροτικάκτίσματα και θα συνεισφέρει στην αναγνώριση ενός κόσμου νησιώτικου καιαγροτικού.

This thesis discusses the interaction of heritage, landscape and tourism and identifiestheir relationship, either associative or contradictory. Tourism, being the main sourceof financial activity in Greece influences and dominates almost every geographicallocation, particularly the islands, as these constitute priority destinations for visitors inevery island. Urban development and tourism have often contributed in compromisingthe integrity of natural and cultural heritage of islands, including their territories,water tables, customs and architecture. Without doubt, a key and decisive factor is thedisposition of local populations to act and react to these changes. Before everythingtransforms, we decided to study culture through the rural built heritage that dominatesa space that is insular and agricultural at the same time. In this framework, we decidedto choose as a case of study the island of Amorgos, in Cyclades, which seems toexhibit a moderate tourism development and has managed to preserve its profile andidentity. Tourism and rural landscape coexist harmoniously, keeping a balancebetween environment (landscape) and development (tourism), a balance that allowsthe preservation of the local identity, and has the potential to resist time. Asmethodology, we decided to use an inventory, which identifies rural buildingscontributes to the recognition and mapping out of the insular rural world.